Insulin မဟုတ္ေသာေသြး ခ်ိဳ ထိန္း ေဆး မ်ား
(၁) Sulphonyluria အမ်ိဳးအစားေသာက္ေဆး
Tolbutamide ,Chlorpromide , Glibenclamide , Glipizide , Gliclamide စသည္ ျဖင့္ ပါ ၀င္ သည္။
ေဘးထြက္ဆိုး က်ိဳး မ်ား မွာ ေသြး တြင္း သၾကားဓာတ္ အလြန္က်ဆင္း ျခင္း ၊ အသား၀ါျခင္း ၊ မ်က္ႏွာနီျမန္းျခင္း ၊ အရက္ျဖတ္ လ်ွင္ ျဖစ္တတ္ေသာ လကၡဏာမ်ား ခံစား ရ ျခင္း ၊ ၀တတ္ျခင္း စသည္ျဖင့္ျဖစ္သည္ ။
(၂) Biguanide အမ်ိဳးအစားေသာက္ေဆး
Merformin , Phenformin စသည္ ျဖင့္ ရွိ ေသာ္ လည္း ေဘး ထြက္ဆိုး က်ိဳး နည္း ေသာ Metformin သာ သံုးသင့္ ပါ သည္၊၊
ျဖစ္တတ္ေသာ ေဘးထြက္ဆိုး က်ိဳး မ်ား မွာလက္တစ္အက္ဆစ္ဓာတ္မ်ားျခင္း ၊ ဗိုက္နာေလထိုး ျခင္း ၊ ၀မ္း ေပ်ာ့ ေပ်ာ့သြား ျခင္း တို ့ျဖစ္ သည္။
ေကာင္း က်ိဳး မွာ လူ ကို မ၀ေစ တတ္ ပါ ၊၊
(၃)Alpha Glucosidase inhabitor အမ်ိဳးအစားေသာက္ေဆး
အစာ ေျခ အင္ဇိုင္း ဓာတ္ တားျမစ္ေဆး ျဖစ္ ပါ သည္္ ။
အစာ စား ၿပီး ေသြး တြင္း သၾကားဓာတ္ခ်က္ခ်င္း မတက္ ေစ ေသာ ေဆး ျဖစ္ ပါသည္ ။
(၄) New Drugs
( က) Ripaglinide အမ်ိဳးအစားေသာက္ေဆး
ေသြးတြင္း အစာ ရွိ မွ အာ နိ သင္ ျပ ပါသည္။
အစာစား ၿပီး ခ်က္ ခ်င္း ေသာက္ ခ်က္ ခ်င္း အစြမ္း ျပ သည္။
တခါစား တခါေသာက္ ဖို ့ သာ လို သည္ ။
အစာမစား လ်ွင္မေသာက္ ရ ပါ ။
( ခ ) Pioglidazone အမ်ိဳးအစားေသာက္ေဆး
insulin resistance ရွိ လွ်င္သံုး သင့္ ေသာ ေဆး ျဖစ္ သည္ ။
( ဂ ) Insulin analogue အမ်ိဳးအစား ထိုး ေဆး
အစာ စားခါနီး မွ ကိုယ္စား မယ္ ့ ပမာ ဏ နဲ ့ မွန္း ထိုး ရ ပါ သည္ ၊။
အစာစား ခါ နီး မွ ကပ္ ထိုး ရေသာ ေဆး ျဖစ္ ပါ သည္ ။
Drugs beyound Insulin - Insulin မဟုတ္ေသာေသြး ခ်ိဳ ထိန္း ေဆး မ်ား
Insulin Types
soluble insulin - အေရာင္ ၾကည္
-အေရ ျပား ေအာက္ ၊ အသား ထဲ ၊ အေၾကာ ထဲ ထိုး ႏိုင္ သည္
- နာ ရီ ၀က္ အတြင္း အာ နိ သင္ ရ သည္
- ၆ နာ ရီ အ ထိ အာ နိ သင္ ခံ သည္
- တ ေန ၄ ႀကိမ္ ထိုး ရ သည္
- ထ မင္း မစား ခင္ နာ ရီ ၀က္ ႀကိဳ ၿပီး ေဆး ထိုး ရ သည္
သို ့ မွ သာ ေဆး အာနိ သင္ ျပ ခ်ိန္ ႏွင္ ့ ထမင္း စား ၿပီး ေသြး တြင္း သၾကား တက္ ခ်ိန္ ကိုက္ ပါမည္ ၊၊
Long acting insulin - အေရာင္ ေနာက္ သည္
-အေရ ျပား ေအာက္ သာ ထိုး ႏိုင္ သည္ ၊ အသား ထဲ အေၾကာထဲ မထိုး နိုင္ ပါ ၊
-၂ နာ ရီ ၾကာ မွ အာ နိ သင္ စ ရ သည္
-၂၄ နာ ရီ မွ ၃၆ နာ ရီ အ ထိ အာ နိ သင္ တာ ရွည္ သည္ ၊
- အ စာ စား ၿပီး ၿပီး ခ်င္း တက္ ေသာ ေသြး ခ်ိဳ ကို မ ထိန္း နိုင္ ပါ
Premixed insulin - အၾကည္ (၃၀ %) နွင္ ့ အ ေနာက္( ၇၀%) ေရာ ထား သည္
- နာ ရီ ၀က္ အ တြင္း အာ နိ သင္ ျပ နိုင္ သည္
-၁၂ နာ ရီ အ ထိ အာ နိ သင္ ရွိသည္
Insulin Usage -insulin သံုး စြဲ ပံု
insulin သံုး စြဲ ပံု
ေပါင္ ၊ ဗိုက္ ၊ လက္ ေမာင္း တို ့ သို ့ ထိုး ႏိုင္ သည္ ။
အပ္ က အေရျပား ေအာက္ မွာ ပဲ ရွိ ရ မယ္ ၊ အ ေၾကာ ထဲ အသား ထဲ သို ့ မ၀င္ ေစ ရ ပါ။
အသား ထဲ ေဆး ေရာက္ သြား ရင္ အရမ္း နာ မယ္ ၊ ေဆး စုပ္ ယူ မွ ုျမန္ ၿပီး ေဆး အာ နိ သင္ ျမန္ ျမန္ ကုန္ သြား ပါ မည္။
လက္ ညွိဳး လက္ မ ျဖင့္ အေရ ျပား ကို ွဆြဲ မ ကိုင္ ၿပီး ေဆး ထိုး အပ္ ကို (၉၀) ဒီ ဂရီ မတ္ မတ္ ထိုး ပါ ။
ထမင္း စား ခါ နီး မွ ကပ္ မထိုး ရ ပါ ။
ထမင္း စား ခါ နီး မွ ကပ္ ထိုး ရ ေသာ ေဆးရွိ ေသာ္လည္း ျမန္ မာ ႏုိင္ ငံ တြင္ မရွိ ေသး ပါ ၊၊
တေနရာ ထဲ မထိုး ရ ပါ ၊ေန ရာ မ ႏွ ့ံ ထိုး ရ မည္ ၊ တေန ရာ ထဲ ထိုး ရင္ အသား ခ်ိဳင္ ့ တာ ၊အဆီ ျပင္ ေဖာင္း တာ ျဖစ္ တတ္ သည္ ၊။
လက္ေမာင္း ထိုး လွ်င္ လက္ ေမာင္း အျပင္သား ကိုထိုး ပါ ။
ေပါင္ထိုး လ်ွင္ ေပါင္ေရွ ့ အျပင္ ျခမ္း ကို ထိုး ပါ
ဗိုက္ထိုးလ်ွင္ ခ်က္ မွ ( ၂ ) လက္ မ အျပင္ ဘက္ တြင္ ထိုး ပါ ။
ဗိုက္ ကိုထိုး ျခင္း သည္ အသင္ ့ ေတာ္ ဆံုး ျဖစ္ သည္ ။
ေဆးထိုးၿပီး နာ ရီ ၀က္ တြင္ အစာ စား ကို စား ရ ပါမည္ ။ မစား လ်ွင္ေသြး ခ်ိဳ အက်လြန္ၿပီး က တုန္ ကရင္ျဖစ္ ကာ သတိလစ္ တတ္ သည္ ။စား ေကာင္း ေကာင္းနွင့္ မစား လြန္ လ်ွင္ လည္း ၀ လာ တတ္ သည္ ။ခ်င့္ခ်ိန္ စား ရ ပါမည္ ။
ဆီး ခ်ိဳ အပ္ သည္ တခါ သံုး အပ္ျဖစ္ ပါ သည္ ၊ တခါ သာ သံဳး သင့္ ပါ သည္၊၊ မရွိ လို ့ထပ္ သံုး ခ်င္ လ်ွင္ ေရ ေႏြး ႏွင့္ ျပ ုတ္ ကာ မနာေအာင္ အပ္အသစ္သ ံုး ပါ ၊။
အနည္း ဆံုး တေန ့ တခါ ေလာက္ေတာ ့ ေသြး တြင္း သၾကားဓာတ္ စစ္ ေဆး ေပး ပါ ၊။
ကိုယ္တိုင္ ေသြး ခ်ိဳ တိုင္း စက္၀ယ္ မည္ ဆို က ကိုယ္ေန တဲ ့ ေန ရာ တြင္ test strip ေပါ ေသာ စက္ ကို သာ ၀ယ္ ပါ ။
ေသြး တြင္း သၾကားဓာတ္ေန ့စဥ္ မွတ္ တမ္း ထား ပါ ၊၊
ေသြး တြင္း သၾကားဓာတ္ကို ( ၁၀၀ မီလီဂ ရမ္ ႏွင့္ ၁၄၀မီလီ ဂရမ္ ၾကား ) အၿမဲထိန္းထား ပါ ။
Insulin Storage-Insulin ထားသိုျခင္း
Insulin ထားသိုျခင္း
ေရ ခဲေသတၱာ ထဲ ထားနိုင္ သည္
freezer ထဲ မ ထား ရ ပါ
တစ္ လ အတြင္း ကုန္ေလာက္ မည္ ဆို က ေရ ခဲေသတၱာ မ ရွိ လ်ွင္ ေန ေရာင္ မထိ ေအာင္ ထား ရင္ လဲ ပါ သည္
DM foods Note 2 -ေသြးခ်ိဳသမား အတြက္ အစား အစာ မွတ္ စု
ေသြးခ်ိဳသမား အတြက္ အစား အစာ မွတ္ စု
ဆီးခ်ိဳသမား တစ္ေယာက္သည္ တေန ့လွ်င္ကစီဓာတ္ ( ၅၀ - ၅၅% ) အဆီဓာတ္ ( ၃၀ -၃၅ % ) အသား ဓာတ္ ( ၁၀ - ၁၅ %) ေန ့ စဥ္ စား သင့္ ရာ ျမန္မာ့ေန ့ စဥ္ အစား အစာ ႏွင္ ့ကိုက္ ညီ ပါ သည္ ။
ခ်ိဳ ေသာ အစား အစာ မ်ား လံုး ၀ မစား သင့္ ပါ ၊၊
ပန္းသီး ၊ လိေမၼာ္သီး ၊ ငွက္ေပ်ာသီး ၊ စပ်စ္သီး ၊ သေဘာ္သီး ၊ ဖရဲသီး ၊ ပိႏၷဲ သီး ၊ ဂရိတ္ဖရု သီး မ်ား မစား သင့္ ပါ ၊၊
သရက္သီး အနည္း ငယ္ မ်ွ က ပင္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ တတ္ေစ တတ္ ပါ သည္။
ျပည္ ့၀ဆီ ( ေအး ရင္ ခဲတတ္ေသာ ဆီ မ်ား အား လံုး) မ်ား ေရွာင္ ပါ ၊၊
အရက္ေသာက္ရင္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ မမွန္တတ္ လို ့ အရက္လည္း ေရွာင္သင့္ ပါသည္ ။
ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ က် ေဆး Biguanide ႏွင္ ့ အရက္ လည္း မတည့္ ပါ ။
ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ က်ေဆး ေသာက္ ၿပီးရင္ ကစီဓာတ္ပါေသာ အစား အစာ တင္း တိမ္ ရုံစား ေပး ပါ ။ မစား ပဲ မေန ရပါ၊။မစား ရင္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ အရမ္း က် သြား ႏိုင္ ပါ သည္။
ဆား ကိုပံု မွန္ ဟင္း ထဲ တြင္ ထည့္ ထား ေသာ အတိုင္း အတာ မ်ွေလာက္ သာ စား ပါ၊ ။ထပ္ေဆာင္း ထည့္အစား ရ ပါ ၊။
Diet coffee စသည္ မ်ား သည္ ၀ေသာ သူအ တြက္ လုပ္ ထား ခ်င္း သာ ျဖစ္ ၿပီး ေသြခ်ိဳ သမား မ်ား အ တြက္ လုပ္ထား ခ်င္း မ ဟုတ္ ပါ ။ မေသာက္သင္ ့ ပါ ၊၊ေသြးခ်ိဳ သမား အတြက္လုပ္ ထားေသာ DM foods ဆို သည္ မ်ား ပင္ လ်ွင္ အခ်ိဳ မ ပါ ေသာ္ လည္း က စီ ဓာတ္ ပါ ေသာ ေၾကာင္ ့ အလြန္ အကြ်န္စား က ေသြး ခ်ိဳ ကို ဆိုး ေစ တတ္ ပါ သည္ ၊၊
ဆီးခ်ိဳ ဆန္ ဆို သည္ မွာ ဘာမာစတီ ဆန္ ကို နာ မည္ တတ္ ထား ျခင္း သာ ျဖစ္ ၿပီး ဆီးခ်ိဳ ေသြး ခ်ိဳ သမား မ်ား အ တြက္ မ သင့္ ေလ်ာ္ ပါ၊၊
DM foodsဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိသူမ်ားအတြက္ အစားအစာ
ွဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိသူမ်ားအတြက္ အစားအစာ
အုပ္စု (၁) လံုး ဝ ေရွာင္ရမည့္အစားအစာ မ်ား
သၾကား ႏွင္ ့ သၾကား ပါ ဝင္ ေသာ အစား အ စာ မွန္ သမ်ွ ပါဝင္ ပါ သည္။
( သၾကား ၊ ဂလူး ကို ့ ၊ ၾကံသကာ ၊ ထန္း လ်က္ ၊ ယို အမ်ိဳး မ်ိဳး ၊ ခ်ိဳ ခ်ဥ္ ၊ ေခ်ာ က လက္ ၊ ေရ ခဲ မုန္ ့ ၊ မလိုင္ မုန္ ့ ၊
အခ်ဳိ ရည္ အေအး ေဖ်ာ္ ရည္မ်ား၊ စည္သြတ္အစား အစာ မ်ိဳးစံု၊ လမုန္ ့ ၊ထိုး မုန္ ့)
အုပ္စု (၂) အသင့္ အတင္ ့ သာ စား သင့္ ေသာ အစား အစာ မ်ား
ကစီဓာတ္ ပါ ေသာ အစား အစာ မ်ား ျဖစ္ ပါ ဝင္ သည္ ။
(က) ဆန္ ျဖင့္ ျပဳလုပ္ ေသာ အစား အစာ မ်ား
ထမင္း ၊ဆန္ ျပဳပ္ ၊ မုန္ ့ တီ ၊ မုန္ ့ ဟင္း ခါး ၊ မုန္ ့ တီ ၊ ဆန္ ေခါက္ ဆြဲ ၊ ေကာက္ ညွင္း ပါ အစား အစား မ်ား
( ခ) ဂ်ံဳ ျဖင့္ ျပဳ လုပ္ ေသာ အစား အစာ မ်ား
ေပါင္ မုန္ ၊့ ဘီစကစ္ ၊ ေခါက္ ဆြ၊ဲ အီ ၾကာ ေကြး ၊ ထပ္ တရာ ၊ ပ လာ တာ ၊ က် ပါ တီ ၊ ပု တီ ၊နံျပား
(ဂ ) ၾကက္ ဥ ႏွစ္ ၊ဘဲဥ ႏွစ္ ၊ ငံုး ဥ ႏွစ္
(ဃ ) ကစီ ဓာတ္ မ်ား ေသာ အသီး ႏွင္ ့ ဥ မ်ား
အာ လူး ၊ေရႊဖရံုသီး ၊ ပဲ အမ်ိဳး မ်ိဳး ၊ ပိန္း ဥ ၊ ခါ ၾကက္ ဥ ၊ စိမ္း စား ဥ ၊
နာနတ္ သီး ၊ လိေမၼာ္သီး ၊သရက္သီး ၊ ငွက္ ေပ်ာသီး ၊ မာလကာသီး ၊ ဒူးရင္း သီး ၊ၾသဇာသီး
အုပ္စု(၃) ကန္ ့သတ္ ရန္ မလို ေသာ အစား အစာ မ်ား
(က) စိမး္ စို ေသာ ဟင္း သီး ဟင္းရြက္ မ်ား
ဗူး ရြက္ ၊ ကန္ စြန္း ရြက္ ၊ မန္ က်ည္း ရြက္ ၊ ခ်ဥ္ ေပါင္ ရြက္ ၊ ဆူး ပုတ္ ရြက္ ၊ ျမင္း ခြာ ရြက္ ၊ ေဂၚ ဖီ ထုပ္ ၊
ေဂၚဖီပြင္ ့ ၊
ပန္း မံု လာ ၊ ကိုက္ လန္ ရြက္ ၊ မုန္ ညင္း ရြက္
( ခ) မ ခ်ိဳ ေသာ အသီး အရြက္ မ်ား
ခရမ္း ခ်ဥ္ သီး ၊ သံ ပရာ သီး ၊ ေရွာက္ သီး ၊ ဆီး ျဖဴ သီး၊ မွ်စ္ ၊ ဗူး သီး ၊ ေဂၚ ရ ခါး သီး ၊ ခရမ္း သီး ၊ကင္း ပံု
သီး ၊
ခဝဲသီး ၊ ရံုး ပတီသီး ၊ ေဂြးခ်ိဳသီး ၊ သလဲသီး
(ဂ) သားငါးဥအကာ မ်ား
ၾကက္ ၊ ဘဲ ၊ ဆိတ္ ၊ ဝက္ ၊ အမဲ ၊ ငါး ၊ ပုဇြန္ ၊ ၾကက္ဥအကာ ၊ ငံုး ဥ အကာ
( ဃ ) ေကာ္ ဖီ လဘက္ရည္
သၾကား ၊ ႏို ့ ဆီ ၊ ႏို ့ မွ ုန္ ့ လံုး ဝ မသံုး ရ ၊၊
နို ့ အသင္ ့ အတင္ ့ သံုး ႏိုင္ သည္ ။
ဆက္ ခရင္ ႏွင္ ့ အခ်ိဳ တု မ်ား သံုး ႏိုင္ သည္ ။
ဆီး ခ်ိဳေသြးခ်ိဳ
ဆီး ခ်ိဳေသြးခ်ိဳ
ျဖစ္ ရ တဲ ့ အ ေၾကာင္း ရင္း - ႈinsulin မ ထုတ္ ႏိုင္ ရင္
ထြက္ ေပး မယ္ ့ အာ နိ သင္ နည္း ရင္
ေသြး ထဲ သ ၾကား ဓာတ္ အ ၿမဲ မ်ား ေန ရင္
ေသြးခ်ိဳ လား ဆီး ခ်ိဳလား - ေသြး ခ်ိဳ ၇င္ ဆီး ခ်ိဳ တာ ပ ဲ ။
ဆီး ခိ်ဳ တိုင္း ေတာ ့ ေသြး မ ခ်ိဳ ႏိုင္ ပါ ။
ေသြး ခ်ိဳ လို ့ ေခၚ ရင္ ပို သင္ ့ ေတာ္ မယ္ ။။
အ ဓိ က အမ်ိဳး အ စား - Type 1 - ေသြး ခ်ိဳ သမာ းေတြ ၇ဲ ့ ၁၀ % ေ လာက္ ပ ဲ ျဖစ္ ေလ ့ ရွိ ပါ တယ္ ။။
၉၅ % ေလာက္ က insulin မ ထြက္ ေတာ ့ လို ့ ျဖစ္္ ရ တယ္ ၊၊
အသက္ ၃၀ ေအာက္ မွာ ျဖစ္ ေလ ့ ရွိ တယ္ ။
-Type 2 - ေသြး ခ်ိဳ သမား ေတြ ၇ဲ ့ ၉၀ % ေ လာက္ ျဖစ္ ေလ ့ ရွ ိ တယ္ ။။
insulin resistance ေတြ ေပၚ ေန လို ့ ျဖစ္ ေလ ့ ရွ ိ ၾ က တယ္ ။။
အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ မွာ ျဖစ္ေလ ့ ရွိ ၾက တယ္ .။
ဆီး ခ်ိဳ ျဖစ္ႏိုင္ ေျခ ရွိ သူ
ဆီး ခ်ိဳ ျဖစ္ႏိုင္ ေျခ ရွိ သူ
အေဖ မွာ ရွိ ရင္ ၁၄%
အ ေမ မွာ ရွိ ရင္ ၇ %
ႏွစ္ ေယာက္ စ လံုး မွာ ရွိ ရင္ ၄၀ %
ဗိုက္ ႀကီး ေဖာင္း ၿပီး ၀ ရင္
အ သက္ ၄၅ ႏွစ္ ေက်ာ္ ရင္
ေသြး တိုး ရွိ ရင္ ( ၄ ဆ ပို ျဖစ္ လြယ္ )
လွ ု ပ္ လွု ပ ္ ရွား ရွား မ ေန ရင္
က ေလး ထြ ား ထြား ႀကီး ေတြ ေမြး ဘူး ရင္
အ စာ စား ၿ ပီး ၂ နာ ရီ မွာ ေသြး တြင္း သၾကား ၂၀၀ mg / dl ေက်ာ္ ၇င္
Error of urine test
ဆီး တြင္း သၾကား ဓာတ္ ကို ဆီး ခ်ိဳ ေသြး ခ်ိဳ အတြက္ အ မွန္ မ ယူ ႏိုင္ ပံ ု က
(၁) ဆီး တြင္း သၾကား ဓာတ္ စစ္ တဲ အ ခါ benedict solution ရဲ ့ အ ရာင္ ကို ၾကည္ ့ ရ တာ ျဖစ္ ၿပီး
အဲ ဒါ က အ ပူ အ ေအး ေန ရာ ပတ္ ၀န္း က်င္ အ ေျပာင္း အ လဲ ေပၚ မူ တည္ ၿပီး ေျပာင္း လဲတတ္ တယ္ ။
Aspirin , Vitamin C , Cephalosporin တို ့ ေၾကာင္ ့ လဲ ဆီး အ ေရာင္ ေျပာင္း ႏိုင္ တယ္ ။။
( ၂) ဆီး တြင္း သၾကား ဓာတ္ ဟာ ေက်ာက္ ကပ္ လုပ္ငန္း ေပၚ လဲ မူ တည္ တယ္ ။။
Renal Threshold ေပၚ မူတည္ၿပီး ဆီး တြင္း သၾကား ဓာတ္ ပါ ရတယ ္ ။Renal Threshold နိမ္ ့ ရင္ သၾကား ေသြး ထဲ မမ်ာ; လဲ ဆီး တြင္း သၾကား ဓာတ္ ပါ တတ္ တယ္ ။။Renal Threshold ျမင္ ့ ျပန္ ေတာ ့ေသြး တြင္း သၾကား ဓာတ္ မ်ား တာ ေတာင္ ဆီး တြင္း သၾကား ဓာတ္ မ ပါပဲ ရွိတတ္ တယ္ ။
ေသြး ခ်ိဳ လကၡ ဏာ မ်ား
ေသြး ခ်ိဳ လကၡ ဏာ မ်ား
မၾကာ ခ ဏ ဆီး သြား ျခင္း
ေရ ငတ္ ကာ အာ ေျခာက္ ေလ ့ ရွိ ျခင္း
ႏွံး ျခင္း
ဗိုက္ အ ၿမဲ တမ္း ဆာ ျခင္း
ပိန္ သြား ျခင္း
အ ျမင္ ၀ါး လာ ျခင္း
အ နာ ျဖစ္ လြယ္ ၿပီး မ ေပ်ာက္ လြယ္ ျခင္း
